OYUN VE OYUNCAK
‘OYUN ÇOCUĞUN İŞİDİR’ MARİA MONTESSORİ
Çocuklar içgüdüsel olarak oyun oynamak isterler. Bu içgüdü çocukların dünyayı öğrenmesine olanak sağlar. Örneğin bebekken eline verdiğimiz bir çıngırağı, sallayarak sağa sola vurarak, ısırarak aslında bebeğimiz hem nesneyi tanır hem de onunla kendine oyun kurmaya daha ilk aylarından itibaren başlar. Bu istek uyku gibi yemek yemek gibi doğal bir ihtiyaçtır. Çocuğun sahip olduğu İçgüdüsel motivasyon grup oyunlarına katılmasına olanak verir. Büyüdükçe arkadaşlarının farkına varır. Farkına vardıkça onların bir parçası olmak ister. Grup oyunlarında kendi isteklerini ve ihtiyaçlarını gerçekleştirir. Duygularını kontrol etmeyi öğrenir, kuralları öğrenir. Çocuklar oyun oynarken çevresinde olan bitenlerin, mekanın ve zamanın farkına varmazlar. Yaşadığı gerçeklik o anda olan bitenden ibarettir. Oyunda yaşadığı sorunlar onlar için çok önemlidir. Oyunda sorunlar karşılaştıkça yeni çözümler, yeni fikirler, kendini kontrol etmek için yeni yöntemler geliştirirler. Günümüz bilgi çağında kendini kontrol etmek, birçok çok dikkat dağıtıcı arasından oyuna kendini vermek gelecek yıllarda çocuğun başarısı için çok önemlidir. Çocukların oynadığı oyunlar genellikle o anda kendiliğinden ortaya çıkar. Planlı olduğu zamanlarda çocuk içgüdüsel olarak değişikler yapabilir. Bir çocuk fikrini değiştirebilir ya da oyuncağını vermeyebilir. Bu bilinmezlik çocukta karar verme, esnek düşünme ve fırsatları değerlendirme ortamı sağlayabilir.
Oyun çocukların kendi kararlarını oluşturmada çocuğa fırsat yaratır. Çocuklar kendi başlarına oyun kurmak istediklerinde seçimlerini yapmaya başlarlar. Oyunu, oyuncağı, oyun ortamını ve oyun kahramanlarını kendileri seçerler. Bazen bizim gördüğümüz nesneleri bizim kullandığımız gibi değil farklı şekillerde etkinliklerine katarlar. Örneğin bir tencereyi tabure olarak kullanabilir ya da bir tencere çocuğa Pamuk prenses ve yedi cüceler masalındaki Pamuk prensesin yedi cücelere yemek yaptığını anımsatabilir ve çocuğun o role girmesine yardımcı olabilir. Çocuklar oyuncak ve materyallerin seçimiyle yaptıkları tercihler arasındaki bağlantıları ve seçimlerin sonuçlarını bizzat yaşarlar. Örneğin açık kullanımlı materyaller çocuklara onları nasıl kullanacağı ile ilgili bir çok bilgi edinmesini sağlayabilir. Bir tahta parçası çocuk için bir silah, oyunun kurgusuna göre bir araba ya da sihirli bir değnek yerine geçebilir. Çocuk bir çubukla silah yaparken silah için bir de tutma yeri yapmak isteyebilir ve iki çubuk kullanarak kendi için daha gerçek bir çözüm geliştirebilir. Fakat oyuncak bir silah sadece silah olarak, oyuncak bir kamyon sadece bir kamyon olarak kullanılabilir. Çocukların yaratıcılığını sınırlar. Çocukları kalıplarla elindeki malzemeyle oyun oynamaya yönlendirir. Ama açık kullanımlı materyaller yaratıcı düşünmeyi geliştirir ve belki daha önce kimsenin oynamadığı şekilde çocuğun yeni oyunlar kurmasına olanak sağlar. Aslında pahalı oyuncaklar yerine açık kullanımlı malzemeler (Legolar, geri dönüşüm malzemeleri, tahta parçaları, ip ya da kurdele parçaları) çocukların hayal gücü gelişiminde, elindeki nesnelerle düşündüğü nesne arasında ilişki kurmasında ve nesnelerin özelliklerini fark etmesinde, oyun içerisinde açık uçlu oyuncağın kullanımına yönelik mantık yürütmesinde, yaratıcı düşünme becerisinin gelişmesinde daha faydalıdır. Bu yüzden gelişmiş ülkelerde anaokullarda; çok gerçekçi malzemeli oyuncaklar yerini doğal ortama uygun, yaratıcığı zorlayan, açık kullanımlı malzemelere bırakmıştır.
CANSU KESER